معارفنا: نماینده آیتالله العظمی نوری همدانی گفت: یکی از کسانی که در روز غربت و مظلومیت امام خمینی(ره) پشتیبان امام بزرگوار و انقلابی قبل انقلاب بود و پیش از اینکه انقلاب پیروز شود و پیش از اینکه امام موفق شود و شاه را بیرون کند و اسلام را برای اولین بار در ایران مطرح کند مرحوم آیتالله العظمی موسوی اردبیلی، انقلابی قبل انقلاب و طرفدار حضرت امام خمینی(ره) بودند.
آیتالله سید باقر آیت میردامادی، نماینده آیتالله العظمی نوری همدانی، استاد اخلاق، نویسنده و پژوهشگر حوزوی و امام جماعت مسجد جامع امام رضا(ع) در گفتگو با پایگاه تحلیلی معارفنا، به ابعاد اخلاقی، علمی، سیاسی و مبازراتی مرحوم آیتالله العظمی سید عبدالکریم موسوی اردبیلی(ره) که از مراجع عالیقدر جهان تشیع بودند پرداختند.
آیتالله سید باقر‌آیت میردامادی سخن خود را با آیه 95 سوره نساء «فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِینَ عَلَى الْقَاعِدِینَ أَجْرًا عَظِیمًا» آغاز کردند و افزودند: آیتالله العظمی موسوی اردبیلی دو صفت برجسته‌ای داشتند؛ یک از نظر علمی که در سطح بسیاری بالایی بودند و دوم در بحث جهاد، در مورد علم بحث زیاد است و آیات شریفه قرآن هم در مورد علماء زیاد است از آن جمله آیه « هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَالَّذِینَ لَا یَعْلَمُونَ» این آیه خیلی مهم است خداوند در این آیه می‌فرماید: مساوی نیستند کسانی که داری علم و دانش با کسانی که جاهل و نادان هستند.
فقیه و مجتهد مکتب اهل بیت(ع)، ابیاتی از شعر سعدی را قرائت کردند
تن آدمی شریف است به جان آدمیت
نه همین لباس زیباست نشان آدمیت
اگر آدمی به چشم است و دهان و گوش و بینی
چه میان نقش دیوار و میان آدمیت
و افزودند: انسانی که عالم و دانشمند هست تقریباً وارث انبیاء است یعنی علم را انبیاء به مردم آموختند و پیامبر خدا علم را به مردم آموخت و امامان معصوم مأموریتشان تعلیم علم به جامعه‌ی بشریت بود و بنابرین علماء هم در همین مسیر هستند اما در یک سطح پایین‌تر، امامان و انبیاء علمشان لدنی بود یعنی درس جایی نخوانده بودند؛ معلم نداشتند و استادی ندیده بودند و کلاسی نرفته بودند.
نماینده آیتالله العظمی نوری همدانی در تهران ادامه داد:پیامبران و امامان علمی داشتند که نظیر و مثل نداشت و هر چه سؤال می‌کردند آن بزرگوارها جواب می‌دادند و هیچ کدام امامان ما را من نخواندم و ندیدم که شخصی بیاید سؤالی کند و مطلبی بپرسد و بگویند نمی‌دانم یا احتیاج مراجعه به کتاب دارم جواب می‌دادند و از هر بحثی که وارد می‌شدند و سؤال می‌کردند جواب قانع کننده می‌شنیدند اما علماء این طور نیستند باید سالیان دراز و طولانی درست بخوانند و در مقابل دانشمندان و علماء زانو بزنند و کتاب‌ها را مطالعه کنند تا اینکه عالم بشوند اما در حقیقت علماء هم جانشینان امامان هستند.
آیتالله سید باقر آیت میردامادی با اشاره به روایتی از پیامبر خدا(ص) که فرمودند: « إن العلماء ورثة الأنبیاء وإن الأنبیاء لم یورِّثوا دینارًا ولا درهمًا، إنَّما ورَّثوا العلم،فمن أخذَه أخذ بحظٍّ وافر» افزودند: این حدیث خیلی حدیث جالبی است پیامبر خدا(ص) می‌فرماید: علماء، یعنی کسانی که در مسائل دینی، مذهبی، اعتقادی، اخلاقی و فقهی صاحب نظر هستند و معلم این دروس هستند اینها در حقیقت وارثان انبیاء هستند برای اینکه پیامبران مال، پول، طلا و نقره‌ای به ارث نگذاشتند یعنی جنبه‌ی مادی نیست این وراثت جنبه‌ی معنوی است؛ علم برای مردم گذاشتند معلم و استاد برای مردم بودند و در قرآن در مورد پیامبر آمده است:« یُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ وَإِنْ کَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلَالٍ مُبِینٍ سوره جمعه آیه 2» پیامبر خدا(ص) معلم انسان‌ها و مدرس بشریت بودند و اینها صفات انبیاء است همین صفات را علماء و بزرگان با درس خواندن بدست آوردند.
استاد اخلاق حوزه علمیه گفت: جهاد در اسلام بسیار اهمیت دارد به طوری که در قرآن آیه 95 سوره نساء آمده «فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِینَ عَلَى الْقَاعِدِینَ أَجْرًا عَظِیمًا» خدا چیزی را عظیم می‌نامد خیلی مهم است تا اینکه ما به کسی بگوییم عظیم و بزرگ این خیلی اعتباری ندارد؛ خداوند، مجاهدان را بر تمام موجودات عالم برتری داده است و مجاهدان، کسانی هستند که در راه اسلام، در راه دین با تبلیغ، زبان، بیان،مال و با جانشان خدمت کردند و اسلام و دین را حفظ کردند.
این نویسنده و پژوهشگر فعال حوزه های دین، فقه، فرهنگ و تاریخ اسلام ادامه داد: بعضی با قلم، مجاهد فی سبیل‌الله هستند و بعضی با جان، بدنشان در راه خدا می‌دهند و زندگیشان برمی‌چینند برای اینکه خدمت به اسلام، دین و احیاء اسلام و قرآن را کرده باشند.
آیتالله آیت میردامادی با بیان اینکه انسان عالم و انسان مجاهد در قرآن افتخاراتی بدست آوردند اظهار کرد: آیات بسیاری در قرآن داریم در مورد جهاد فی سبیل‌الله و آیات بسیاری داریم در مورد علم و دانش که پیامبران و امامان هر دو را داشتند و علماء هم وارث انبیاء و امامان هستند.
این فقیه و مجتهد مکتب اهل بیت(ع)ادامه داد: در این زمان و عصر ما مرحوم آیتالله العظمی سید عبدالکریم موسوی اردبیلی(ره) این راه را ادامه دادند یعنی هم عالم و هم مجاهد بودند و البته موقعی که ایشان قم بودند من در اصفهان درس می‌خواندم ولیکن وقتی آمدم قم که همان اوایل انقلاب بود سر و صدای انقلاب در بین مردم منتشر بود یکی از کسانی که در روز غربت و مظلومیت امام خمینی(ره) پشتیبان امام بزرگوار و انقلابی قبل انقلاب بود و پیش از اینکه انقلاب پیروز شود و پیش از اینکه امام موفق شود و شاه را بیرون کند و اسلام را برای اولین بار در ایران مطرح کند مرحوم آیتالله العظمی موسوی اردبیلی، انقلابی قبل انقلاب و طرفدار حضرت امام خمینی(ره) بودند.
نماینده آیتالله العظمی نوری همدانی گفت: من در قم سر و صدای آیتالله العظمی موسوی اردبیلی و برنامه ایشان را می‌شنیدم اما خود ایشان را ندیده بودم تا اینکه انقلاب پیروز شد تقریباً تعداد خیلی کمی بودند که پیش از انقلاب، انقلابی بودند یکی از آنها مرحوم آیتالله العظمی موسوی اردبیلی، مرحوم آیتالله دکتر بهشتی، آیتالله مهدوی‌کنی تقریباً همین سه چهار نفر بودند که از طایفه روحانیون جدی طرفدار امام خمینی و حمایت و راهنمایی می‌کردند و در راهپمایی‌ها به طور جدی شرکت می‌کردند و خطر را به جانشان می‌خریدند.
آیتالله آیت میردامادی ادامه داد: مرحوم آیت‌العظمی موسوی اردبیلی، مرحوم آیتالله مهدوی‌کنی و مرحوم آیتالله هاشمی‌رفسنجانی قبل از انقلاب برای طرفداری و حمایت از امام خمینی(ره) و پایه‌گذاری انقلاب، زندان‌های زیادی رفتند و در این زندان‌ها بسیار سختی کشیدند و شکنجه شدند و صدمات زیادی را تحمل کردند و تا دم مرگ و شهادت رفته بودند اما شاه نتوانست آن بزرگوارها را بکشد و إلا تا دم مرگ رفته بودند.
این نویسنده و پژوهشگر حوزوی گفت: قبل از انقلاب جامعه روحانیت مبارز به دستور امام خمینی(ره) شکل گرفت که شهید مطهری در پاریس به دیدار حضرت امام خمینی(ره) رفتند و امام به آیتالله مطهری فرموده بودند بروید و هیئتی درست کنید به نام جامعه روحانیت مبارز که آیتالله العظمی موسوی اردبیلی اولین کسی بود که عضو جامعه روحانیت مبارز شدند و در مراسمات شرکت می‌کردند.
آیتالله آیت میردامادی اضافه کرد: وقتی به تهران آمدم با آیتالله العظمی موسوی اردبیلی آشنا شدم و جلساتی با ایشان بودم و به ایشان ارادت، علاقه و عشق پیدا کردم تا اینکه انقلاب پیروز شد و بعد از شهادت آیتالله دکتر بهشتی، آیتالله العظمی موسوی اردبیلی به سِمت رئیس کل قوه قضائیه انتخاب شدند و چندین سال هم این پست را اداره کرد و خوب هم اداره کرد آیتالله دکتر بهشتی و آیتالله العظمی موسوی اردبیلی دستگاه قضائیه را تغییر دادند و واقعا قوه قضا را عوض کردند.
امام جماعت مسجد جامع امام رضا(ع) ادامه داد: آیتالله العظمی موسوی اردبیلی در کارهای دینی، مذهبی و انقلابی فعالیت داشتند تا اینکه بعد از اینکه دوره قوه قضائیه ایشان تمام شد ایشان در قم آمدند پایگاه را اینجا قرار دادند و همین موقع من دقیقا یادم هست منزلی با قیمت 30 میلیون تومان که آن موقع خیلی زیاد بود ایشان خریدند و پایگاه تدریس را شروع کردند و درس خارج فقه و اصول می‌دادند و شاگردان زیادی هم در قم داشتند به همراه تدریس، کتاب‌هایی هم تألیف کردند و با علماء و مجتهدین هم ارتباط داشتند.
آیتالله آیت میردامادی با اشاره به اینکه شیخ مفید یکی از بزرگان اسلام و علمای برجسته و از مؤلفین بسیار نامی که حدود 900 سال است که از رحلت این مرد می‌گذرد هنوز کتاب‌هایش زنده است و در حوزه‌های علمیه می‌خوانند گفت: آیتالله العظمی موسوی اردبیلی قدم بسیار بزرگی برداشت و هم نام این عالم بزرگوار، دانشگاه مفید را تأسیس کرد نام شیخ مفید را در تاریخ زنده کرد.
نماینده آیتالله العظمی نوری همدانی گفت: آیتالله العظمی موسوی اردبیلی به علت مشکل قلبی و ریوی در بیمارستانی در تهران بستری شده بود و سوم آذر 95 به رحمت خدا رفتند و تشییع باشکوهی از ایشان کردند و همین طور تجیل باشکوهی در قم، تهران و شهرستان‌ها برگزار کردند و ایشان را در جوار حرم حضرت معصومه(س) و در جوار عالمان ربانی که در این حرم آرامیده‌اند دفن کردند.
آیتالله سید باقر آیت میردامادی در پایان در یک جمله آیتالله العظمی سید عبدالکریم موسوی اردبیلی را معرفی کردند و افزودند: آیتالله العظمی موسوی اردبیلی، یک عالم بسیار متواضع و در عین حال دارای علم و دارای روح تقوا بودند.
گفتگو از علیرضا برومند